Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe mające na celu oddłużenie lub redukcję zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, która stała się niewypłacalna.
Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań pieniężnych, gdyż np. nie ma wystarczających środków na bieżące koszty utrzymania i jednoczesną spłatę zaciągniętej pożyczki lub np. jest prowadzone wobec niego postępowania egzekucyjne.
Na skutek postępowania upadłościowego dochodzi do likwidacji całego lub części majątku konsumenta (jeśli takowy posiada), a uzyskane z tej likwidacji środki przekazuje się na zaspokojenie roszczeń wierzycieli.
Umorzenie dotyczy całości lub części długów konsumenta, których ten nie jest w stanie spłacić. Całkowite umorzenie długów jest możliwe po dokonaniu planu spłaty wierzycieli.
Oddłużenie nie dotyczy długów, które konsument świadomie zataił w postępowaniu upadłościowym, a także długów wynikających z alimentów, orzeczonych kwot przez sądy karne, odszkodowań i rent.
Wniosek o upadłość konsumencką
Sporządzenie wniosku jest pierwszym etapem procesu upadłości. We wniosku należy podać min:
- Aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników
- Spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości zobowiązań wobec każdego z nich oraz terminów zapłaty
- Listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia
- Informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku
Bardzo istotnym elementem wniosku jest jego uzasadnie, w którym warto podać obok wykazania koniecznej przesłanki formalnej czyli niewypłacalności również przyczyny jej powstania.
Etapy upadłości konsumenckiej po złożeniu wniosku do Sądu
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej (Postanowienie Sądu)
Zatwierdzenie listy wierzytelności
Likwidację majątku (jeśli istnieje) upadłego przez syndyka
Ustalenie planu spłaty wierzycieli
Umorzenie zobowiązań upadłego niespłaconych w ramach poprzednich etapów postępowania upadłościowego
Plan spłaty wierzycieli Sąd ustala po zakończeniu działań syndyka, wykonaniu ostatecznego planu podziału środków uzyskanych w wyniku zbycia majątku upadłego i po zatwierdzeniu listy wierzytelności.
Sąd może umorzyć zobowiązania bez ustalania planu spłaty wierzycieli jedynie w wyjątkowych sytuacjach tj. gdy upadły jest trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Ustalając plan spłaty wierzycieli sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.
W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli plan spłaty wierzycieli zostanie ustalony na okres nie dłuższy niż rok, zaś w razie spłaty zobowiązań w wysokości co najmniej 50% upadły może liczyć na ustalenie planu spłaty maksymalnie na dwa lata. Powyższe sytuacje są rzadkie a w większości przypadków plan spłat wierzycieli zostanie ustalony na okres od 36 miesięcy do 84 miesięcy .
Długość planu spłaty zależy od oceny Sądu tego w jaki sposób dłużnik doprowadził do stanu swojej niewypłacalności lub czy istotnie zwiększył jej stopień. W sytuacjach wyjątkowych Sąd może odmówić oddłużenia jeśli dłużnik celowo doprowadził do swej niewypłacalności.